Dyno gegevens

DYNO GEGEVENS

Wat zie ik, en wat betekenen al die nummers en waarden?

Er zijn twee soorten waarden die een dyno produceert. "Gemeten waarden" en "Berekende waarden". Een goed voorbeeld van een berekende waarde is het vermogen (hp). Een dyno meet geen vermogen, maar koppel en rpm op basis waarvan het vermogen wordt berekent.
Een ervaren motorbouwer zal het dus altijd over koppel bij een bepaald toerental hebben en nooit over piek vermogen, waarbij de vorm van de curve minstens zo belangrijk is.

De data wordt op een aantal manieren gebruikt:

1. Als referentie ten opzichte van het toerental
2. Als referentie ten opzichte van andere data
3. Als vergelijking voor het bepalen van de cilindervulling per cilinder op basis van uitlaatgastemperatuur (EGT)
4. Het bepalen van grenswaarden
5. Berekenen van correctiefactoren

GEMETEN WAARDEN

RPM
Het belangrijkste getal dat als basis, en referentiepunt, dient voor alle andere gemeten en berekende waarden.

Welke data er ook gekozen wordt om in de grafiek te zetten, het toerental is altijd de x-as.


Koppel (lbs/ft of Nm)

Koppel is het tweede basis getal en het belangrijkste in het bepalen van de output van de motor. De gemeten waarde is koppel aan het vliegwiel.

Druk (psi)
Olie, Brandstof, Boost, Vacuüm, Koelvloeistof, Uitlaat - veel verschillende drukken worden gemeten en afgezet tegenover de andere data. Het verschaft een goed inzicht in hoe de motor er op dat moment bijstaat en geeft een goede indicatie wanneer er problemen kunnen ontstaan.

De waarden laten ook zien waar het vermogen vandaan komt, of wat de restrictie is.

Flow (lbs/hr of cfm)
Lucht, Brandstof, Olie - Voldoende flow is van essentieel belang in de performance van een motor. Als er geen flow is maar wel druk dan meteen stoppen en het probleem detecteren en oplossen.

Temperatuur

Olie, Koelvloeistof, Uitlaatgas, Inlaat, etc. - Dat de motor de werktemperatuur bereikt is belangrijk in het functioneren van de componenten. Temperatuur heeft ook invloed op de vullingsgraad (volumetrisch rendement), de samenstelling van het brandstofmengsel, en kan gebruikt worden als vergelijkingsdata (correctie) voor de andere gemeten waarden. Een snel oplopende temperatuur kan op mechanische probleem duiden, maar ook net zo goed iets anders. Zoek en analyseer de oorzaak grondig.

Luchtinlaat temperatuur

Een belangrijke waarde die als basis dient als correctie factor. Het geeft ook aan in welke mate de aanvoer van verse lucht is geregeld. Als de aanvoer van verse lucht niet voldoende is, of de inlaattemperatuur te heet, dan zal de inlaatlucht waarschijnlijk ook bestaan uit een gedeelte van de uitlaatgassen. Dit kan een behoorlijk vermogensverlies geven.


Brandstof temperatuur

Een belangrijke waarde die wordt gebruikt in de berekening van de dichtheid van het brandstofmengsel, de brandstof flow en het brandstofverbruik.


Olie temperatuur

Wellicht de belangrijkste waarde.
Als niet elke acceleratie run dezelfde temperatuur als beginpunt heeft, zullen de gemeten waarden elke keer verschillend zijn (en teruglopen).

Een sterk stijgende olietemperatuur kan ook op mechanische problemen duiden.
Plaats de temperatuurzender altijd op dezelfde plaats om verschillende motoren goed te kunnen vergelijken.


Water temperatuur

Ongeveer hetzelfde als dat voor de olietemperatuur geldt, geldt voor de watertemperatuur. Daarbij is het aan te bevelen om ten minste 2 temperatuursensoren te gebruiken zodat de zogenaamde "Delta T" gemeten kan worden. Hoe hoger de Delta T, hoe efficiënter het koelsysteem is.

Oliedruk
De ideale oliedruk (vuistregel) is 10psi bij stationair en nog eens 10psi per 1,000 rpm toename. Een toertal van 7,500 rpm zou dus 75psi druk moeten laten zien.

Manifold Air Pressure (MAP of Vacuum)
De absolute druk in het inlaatspruitstuk. MAP is een goede indicator of een bepaald inlaatspruitstuk de juiste keuze voor een bepaalde motor is.
De MAP is afhankelijk van de motor belasting en wordt vaak gebruikt in relatie tot het ontstekingstijdstip (vacuüm vervroeging). Een waarde om goed in de gaten te houden.

BEREKENDE WAARDEN

Vermogen (hp)
De formule voor het berekenen van het vermogen is:

HP = T x RPM / 5252

T= Koppel
HP= Vermogen
RPM= Toerental per minuut

Dit getal is belangrijk omdat het het optimale toerengebied aangeeft waarin de motor het beste presteert. De schakelpunten kunnen worden bepaald op basis van maximaal koppel.
Een hoog toerental betekend niet automatisch meer koppel/vermogen. Misschien is het wel beter om maximaal 7,500 rpm te draaien dan om door te trekken naar 9,000 rpm.
Toerental is geen vermogen, kennis is vermogen!

Air/Fuel Ratio (A/F)

Dit ratio is de verhouding van de massa lucht per massa brandstof die wordt gebruikt in het verbrandingsproces. Bij een ideale verbranding ligt de verhouding in de buurt van 12.7 delen lucht ten opzichte van 1 deel brandstof.

voorbeeld

Een verhouding van 14:1 (dus meer lucht dan brandstof) is een "arm" mengsel

Een verhouding van 11:1 (meer brandstof dan lucht) is een "rijk" mengsel

De meeste afstellingen zijn altijd net iets aan de rijke kant.


Brake Specific Fuel Consumption (BSFC)
Dit getal geeft aan hoeveel massa brandstof er nodig is om 1 pk gedurende 1 uur te maken.

Het zegt dus alles over de motor efficiency. Als er bijvoorbeeld een lager uit loopt dan zal het vermogen en koppel afnemen terwijl de brandstofbehoefte gelijk blijft. De efficiency loopt dus terug.
Soms wordt dit getal incorrect geïnterpreteerd als een indicator voor het mengsel.
Brake Specific Air Consumption (BSAC)Net als BSFC geeft BSAC de efficiency in brandstofverbruik weer. Een plotselinge verandering kan zowel op restricties in het inlaatsysteem, als op restricties in het uitlaatsysteem duiden.
Het wijzigen van een uitlaatsysteem kan ook invloed hebben door veranderende flow karakteristieken.


Volumetrisch Efficiency (VE)
Een getal dat aangeeft hoe efficient de motor is in het vullen van de cilinders bij een bepaald toerental.
Waarden van meer dan 100% in performance motoren zijn niet ongewoon.
Het VE geeft haarscherp aan wanneer een verkeerde keuze is gemaakt met betrekking tot de combinatie nokkenas, cilinderkop, inlaatsysteem, etc.


Mechanical Efficiency or ME
ME geeft aan hoeveel vermogen wordt verloren als gevolg van mechanische frictie. De waarde moet zo dicht mogelijk de 100% benaderen.
Frictie vermogensverlies (FHP)Dit getal staat gelijk aan het vermogen dat nodig is om de motor zonder compressie en zonder ontsteking rod te draaien. Zowel de lagers, kleppentrein, oliepomp, zuigerveren, seals etc dragen allemaal in meerdere of mindere mate bij aan de mechanisch frictieverliezen.
Elke vermindering van deze verliezen vertaald zich direct naar meer vermogen!
Correctie Factor of CF

Een correctiefactor wordt gebruikt om verschillende dyno tests onder verschillende weersomstandigheden met elkaar te kunnen vergelijken.

Vergeet dus nooit om de weerdata in te voeren voordat u gaat meten.

De Society of Automotive Engineers (SAE) heeft verschillende correctiefactoren gecreëerd waarvan de bekendste "J607" en "J1394 Revised AUG2004" zijn.

De formule voor J1394 is als volgt:

waarbij:
cf = Correctie Factor
Pd = luchtdruk in mBar
Tc = Omgevingstemperatuur in graden Celsius


De correctiefactor is alleen van toepassing wanneer de motor vol gas draait. De correctie factor geldt niet voor half-gas, supercharged of turbo motoren

Niet vergeten!

• Invoeren van weersomstandigheden
• Invoeren van de specifieke massa van de brandstof
• Probeer voor een dyno-run het vermogen van de motor te voorspellen door de data in te voeren een softwareprogramma (bijv. desktop dyno). Deel het vermogen door 2. Het getal is ongeveer gelijk aan de maximum brandstofbehoefte in lbs/hr. Zorg er voor dat het brandstofsysteem op deze waarde +10% is aangepast en dit volume kan flowen bij de aanbevolen druk.

Watertemperatuur
Zorg er voor dat de watertemperatuur van de dyno zelf niet te heet is. Dit kan de dyno schaden maar ook verkeerde meetresultaten geven. Bovendien kan door stoomvorming in de dyno het remmende vermogen wegvallen waardoor de testmotor plotseling kan optoeren.

Maak een plan met betrekking tot de eventuele wijzigingen en hun volgorde.
VERANDER NOOIT TWEE DINGEN TEGELIJK!

Doe tussendoor regelmatig een lektest en een compressietest om te zien wat de conditie van de motor is.