KOPPELING TYPEN
Dit artikel is een verzameling van basis informatie over de verschillende componenten van een koppelingsysteem en de werking er van.
Terminologie:
Koppeling:
Een koppeling is een machineonderdeel dat wordt gebruikt om vermogen (rotatie en koppel) over te brengen van een aandrijvende as naar een aangedreven as.
Hieronder staat een korte uiteenzetting van hoe een koppelingsysteem werkt:
Road "plus" Clutch:
Dit type wordt ook wel "Groep N" genoemd. De drukgroep is gemaakt van geperst staal, heeft een grotere diameter en dus een groter frictievlak. De koppeling geeft een beter "pedaal-gevoel", is zeer solide en kan meer koppel aan. De interne componenten zijn van een betere kwaliteit dan OEM en is geschikt voor competitie gebruik. De meeste onderdelen zijn vrij uitwisselbaar met de standaard onderdelen.
Clutch Cover Assembly:
De functie van de Clutch cover is fixeren van de diafragmaveer en de koppelingsplaat. De diafragmaveer wordt bediend door een mechanisch- of hydraulisch druklager.
Diafragmaveer:
De diafragmaveer geeft druk als nodig is om de koppeling niet te laten "slippen". Een diafragmaveer werkt hetzelfde als een gewoneveer, maar heeft veel meer klemkracht over dezelfde afstand.
Drukplaat:
De diafragmaveer bekrachtigt de drukplaat, die vervolgens de koppelingsplaat tegen het vliegwiel drukt als het koppelingspedaal niet wordt ingedrukt. Normaliter is de drukplaat gemaakt van gietijzer.
Racing Clutch:
Dit type wordt ook wel "Groep A" genoemd. De meeste Groep A koppelingsystemen maken gebruik van meerdere platen met een kleinere diameter. Dit met het doel om zoveel mogelijk massa zo dicht mogelijk bij het hard te houden. De clutch cover is vaak gemaakt van lichtgewicht metalen zoals aluminium.
Een groep A koppeling is ontwikkeld om grotere vermogens te verwerken, maar dit gaat helaas te koste van de driveability.
Clutch Intermediate plate:
De Intermediateplate, of tussenplaat, wordt uitsluitend gebruikt in meerplaats koppelingsystemen. Het is een metalen plaat tussen de koppelingsplaten. De tussenplaat geeft extra frictie waardoor het koppelingsysteem meer koppel aankan.
Vliegwiel:
Het vliegwiel is gemonteerd aan de achterkant van de krukas. Op de buitendiamter van het vliegwiel zit een starterkrans voor de startmotor.
De massa van het vliegwiel geeft extra inertia en momentum aan de motor. Bij (race)motoren wordt het vliegwiel vaak lichter gemaakt zodat de motor sneller op het gaspedaal kan reageren.
Koppelingsplaat:
De koppelingsplaat is bekleed met een frictiemateriaal en is gemonteerd op de input-shaft dmv splines.
Organische koppelingsplaten:
Nagenoeg alle koppelingsystemen worden "af fabriek" geleverd met organische platen. De platen kunnen met of zonder centrale veren zijn uitgevoerd. Dit type koppeling is het minst agressief en is perfect voor normaal gebruik. Dit koppelingsysteem wordt geleverd van 140mm tot 240mm.
Kenmerken:
- Het best geschikt voor gebruik op de openbare weg
- Kan gebruikt worden voor "Street/Strip" competitie / Motoren met een relatief laag koppel
- Biedt het meeste rij-comfort
- Heeft het minste last van schokken/schudden
- Lage inertia (Lightweight)
- beschikbaar in uitvoeringen met een versterkt hart voor meer agressieve rijstijlen
Cerametallic koppelingsplaten:
Hieronder staat een foto van een 6-paddle koppelingsplaat, en is verkrijgbaar in vele uitvoeringen.
Deze koppelingsplaten worden gebruikt in de meest uiteenlopende applicaties zoals full-race, rally, circuit, et cetera. Dit systeem is erg onplezierig in gebruik op de weg, en wordt dus afgeraden.
Kenmerken:
- Verkrijgbaar zowel stijf als met radiale veren
- Wordt hoofdzakelijk gebruikt voor Race en Rally
- De uitvoering met radiale veren kan ook op de openbare weg gebruikt worden
- Meer bestand tegen hoge vermogens
- Heeft meer de neiging tot schokken/schudden dan een organische plaat
- Heeft minder de neiging tot schokken/schudden dan een gesinterde plaat
- Is vloeiender in het gebruik dan gesinterde platen
- Kan bij gebruik in 4WD applicaties sneller slijten
- Keuze tussen 4pad (lage inertia) of 6pad (hogere slijtvastheid)
Gesinterde platen:
Deze platen worden allen gemaakt in 140mm en 184mm diameter, en hebben allemaal een verhoogde hub. Deze platen zijn bijzonder licht en kunnen zeer hoge vermogens aan. De platen zijn erg agressief en absoluut ongeschikt voor gebruik op de openbare weg.
Bij een onjuist gebruik kunnen desze platen zeer snel slijten.
Kenmerken:
- Worden uitsluitend gebruikt in race applicaties
- Compact ontwerp
- Zeer lage inertia
- Zeer lage massa
- Wordt gebruikt in multi-plaat systemen
- Goede thermische eigenschappen
- Ideaal voor zeer hoge vermogens
- Goede weerstand tegen agressieve rijstijlen
Druklager:
Het druk lager brengt de kracht over naar de diafragmaveer die nodig is om te koppelen en ontkoppelen. Het lager wordt bedient door het koppelingspedaal en kan mechanisch of hydrauliscch zijn.
Hydraulisch druklager:
Een concentrische cilinder is zeer efficient in het aansturen van een hydraulisch druklager. Het gebruik van een hydraulisch systeem reduceert de tegendruk van het koppelingspedaal aanzienlijk, en geeft meer controle over het koppelingsysteem. Door het lage gewicht en het compacte design wordt dit systeem zeer vaak gebruikt in race applicaties.
Inertia:
Intertia is de naam voor het verschijnsel dat er een kracht nodig is om een voorwerp een andere snelheid of richting te geven.
Componenten met een lage inertia reageren sneller op snelheids-veranderingen dan componenten met een hoge inertia.
Torque/Koppel:
Koppel is een maat voor het rotatie-effect van een motor.
Het koppelingsysteem moet bestand zijn het gegenereerde koppel en de inertia van het vliegwiel zonder te slippen.
Spline-as:
Dit is de uitgaande as van de versnellingsbak waaraan de koppelingsplaat is bevestigt.
Een spline-as wordt bepaald door de buitendiameter van de as en de hoeveelheid tanden bijv. 23.52mm x 24, of 1" x 23T. Let altijd goed op welke maat je hebt, want er zijn heel veel verschillende spline maten
